Nawigacja wg fixów z użyciem FMC jest obecnie najpowszechniej stosowaną metodą w lotnictwie i wymaga bardziej dogłębnego potraktowania. Do wyznaczania trasy służą, oprócz opisanych już pomocy radionawigacyjnych, tak zwane fixy, czyli wyznaczone punkty w przestrzeni opisane współrzędnymi geograficznymi. Jako przykład niech posłuży nam mapa standardowego odlotu (SID, ang. Standard Instrument Departure) z pasa 29 w EPGD. Odlatujemy w kierunku na Szczecin (EPSC), w związku z czym powinniśmy wykonać procedurę DEXIR1G, co oznacza, że po starcie z pasa 29 kierujemy się na KRT (czerwone kółko) - i to możemy wykonać jak opisano powyżej w punkcie II. Ale dalej, po minięciu KRT powinniśmy udać się w kierunku punktu DEXIR (żółte kółko), który nie jest fizycznym urządzeniem, a tylko punktem nawigacyjnym z określonymi współrzędnymi.
Oczywiście można ten punkt osiągnąć wykorzystując radial KRT o wartości 257 (27.1 nm od KRT) (o tym w dziale nawigacja). Żeby ułatwić życie załogom i kontrolerom (dla lepszego skanalizowania ruchu w strefach dużego natężenia ruchu) wymyślono wspomniane już urządzenie pod nazwą FMC, które kompleksowo wyręcza pilota z konieczności dokonywania skomplikowanych obliczeń. Opiera ono swoje działanie na bazie danych nawigacyjnych zwanej AIRAC (ang. aeronautical information regulation and control). Jest to zbiór wszystkich aktualnych punktów nawigacyjnych, zarówno fizycznych (VOR, NDB itp) jak i fixów. W związku z dynamiką ruchu powietrznego co miesiąc baza ta jest aktualizowana. Dla realiów Vatsim bazę tę można pobrać stąd, co ze względu na zaawansowanie jest rozwiązaniem płatnym. Kolejne bazy oznaczane są czterocyfrową numeracją - np. 1012 - dwie pierwsze to rok (2010) a następne oznaczają numer wydania w danym roku (czyli dwunaste). Jedna aktualizacja kosztuje ok. 2 Euro, co jest wydatkiem relatywnie niewielkim, a zakupu można dokonać albo na stronie wydawcy albo przez sklepy internetowe. Koniecznie trzeba wspomnieć o tym, że aby zachować realizm latania, do czego przecież dążymy, nie można nawigować z użyciem starych (nieaktualnych, bądź nawet już nieistniejących) punktów, stąd NOTAMem ogłasza się co miesiąc obowiązującą w danym FIR aktualizację AIRAC. Piloci są zobligowani do jej używania.
Jak zatem wykorzystać dobrodziejstwa współczesnej techniki do nawigowania samolotem?
W przypadku pomocy radionawigacyjnych określaliśmy kurs namierzając sygnał o określonej długości emitowany przez daną stację za pomocą pokładowego radia i wskazań skorelowanych z nim przyrządów. W przypadku nawigacji na fixy potrzebne jest urządzenie, które zinterpretuje cyfrową wartość współrzędnych geograficznych i z bieżącej pozycji nakieruje na nie naszą maszynę. Obliczeniami zajmuje się komputer pokładowy. Różne samoloty posiadają różne komputery, niemniej zasada jest taka sama. Warto wspomnieć, że dotyczy to w głównej mierze modeli płatnych, gdzie programiści preinstalują nam w kabinie gotowe rozwiązanie specyficzne dla danego modelu samolotu. Dla naszego przykładu posłużymy się jednak darmowym narzędziem, które możemy zaimplementować do każdej praktycznie maszyny. Nazywa się ono VASFMC i wykorzystuje opisaną wcześniej bazę AIRAC. Do pobrania są dwie wersje:
- standalone - osobny program, działający w trybie okienkowym uruchamiany osobno od symulatora, prosta instalacja i obsługa,
- gauge - wersja instalująca "nowe przyrządy" pokładowe do wnętrza samolotu jako część symulatora, nieco bardziej skomplikowana instalacja, ale i efekty można uzyskać znacznie lepsze.
Niezależnie od wyboru rodzaju instalacji najważniejszy dla nas instrument to MCDU (ang. Master Control Display Unit) czyli urządzenie do zarządzania naszym planem lotu pod względem nawigacyjnym. Jego okienko wygląda tak:
Wbrew pierwszemu wrażeniu obsługa tego komputerka jest prosta; wystarczy po prostu kilka prób, by poznać tajniki jego działania. Po pierwsze należy potwierdzić typ konfiguracji (dla danej maszyny, np. Airbus 320 - A320) klikając a przycisk po lewej od napisu A320 i wybać z listy żądany model.
Kolejnym krokiem jest INIT. Po jego kliknięciu komputer jest gotowy na wprowadzenie planu lotu. Przyjmijmy dla naszego przykładu lot na trasie EPGD - EPSC, start z pasa 29, poziom lotu parzysty (na zachód poziomy parzyste!), maszyna A320. Nie jest to kurs obsługi tego programu, stąd też nie opisuję pozostałych pól, których rozszyfrowanie polecam Twojej wnikliwości. ;)
Autor: Adrian Klawikowski