Airplane! (1980) – Czy leci z nami pilot?
Załoga samolotu nagle traci przytomność w wyniku zjedzenia nieświeżej potrawy (jakby widział kto kiedy świeżą na pokładzie). Jedyną osobą zdolną do wylądowania Boeingiem 707 jest ekspilot, który boi się latać. Marzenie dla v-pilotów... Rewelacyjna komedia z Leslie Nielsenem (debiut komediowy), Robertem Haysem oraz Julie Hagerty. W kinie uśmiałem się do łez.
Cytat z filmu: „Surely you can’t be serious” „I am serious, and don’t call me Shirley” zajął 79. miejsce na liście 100 najlepszych cytatów w historii kina tworzonej przez Amerykański Instytut Filmowy. Sam film znalazł się na 10 miejscu wśród najlepszych komedii.
Oko doświadczonego pilota znajdzie w filmie błąd: wprawdzie zewnętrzne zdjęcia pokazują Boeinga 707, ale zdjęcia kabiny pochodzą z DC-9. Dźwięk silników wzięto natomiast z innego filmu z 1957 roku (stąd słychać silniki tłokowe). W niektórych ujęciach (pod koniec filmu) widać natomiast B727. Natomiast w scenie mycia szyby występuje B747.
Warto także zwrócić uwagę na architekturę lotniska – wszystkie zdjęcia powstały w Los Angeles (lotnisko odlotu), chociaż duża część akcji dzieje się na wieży w Chicago.
Lotniczy cytat:
Roger Murdock: Flight 2-0-9’er, you are cleared for take-off.
Captain Oveur: Roger!
Roger Murdock: Huh?
Tower voice: L.A. departure frequency, 123 point 9’er.
Captain Oveur: Roger!
Roger Murdock: Huh?
Victor Basta: Request vector, over.
Captain Oveur: What?
Tower voice: Flight 2-0-9’er cleared for vector 324.
Roger Murdock: We have clearance, Clarence.
Captain Oveur: Roger, Roger. What’s our vector, Victor?
Tower voice: Tower’s radio clearance, over!
Captain Oveur: That’s Clarence Oveur. Over.
Tower voice: Over.
Captain Oveur: Roger.
Roger Murdock: Huh?
Tower voice: Roger, over!
Roger Murdock: What?
Captain Oveur: Huh?
Victor Basta: Who?
Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb (1964) – Dr Strangelove, czyli jak przestałem się martwić i pokochałem bombę
Szalony generał, szef bazy lotnictwa wojskowego, w której stacjonują samoloty B-52 wyposażone w głowice jądrowe, samowolnie uruchamia procedury ataku na Związek Radziecki. Procedury bezpieczeństwa są tak skonfigurowane, że tylko on zna kod do odwołania akcji. Politycy i generałowie zgromadzeni w Waszyngtonie próbują rozwiązać problem. W międzyczasie okazuje się, że Rosjanie posiadają broń automatycznego odwetu – wybuch atomowy na ich terytorium spowoduje wystrzelenie rakiet z głowicami atomowymi we wszystkich kierunkach.
W tej absurdalnej nieco scenerii Stanley Kubrick, reżyser filmu, doskonale pokazuje sposób myślenia polityków, wojskowych i samych żołnierzy. Film należy zaliczyć do kategorii czarnych komedii. Jego premiera została opóźniona o rok, gdyż uznano, że po zabójstwie J. F. Kennedy’ego film nie zostałby dobrze przyjęty. Prosimy nie regulować odbiorników – film jest czarno-biały. Takie było zamierzenie reżysera. W filmie grają Peter Sellers, George C. Scott i Sterling Hayden. Bardzo doceniłem Scotta po tej roli, nie wiedziałem, że ma taki potencjał. Niektórzy oceniają, że to najlepsza jego rola. Sellers popisuje się swoją grą aktorską – ponoć większość jego kwestii była improwizowana i nie miała pokrycia w scenariuszu. Film rozśmiesza nie tylko widzów. W niektórych scenach widać jak aktorzy pękają ze śmiechu. Nic dziwnego, że film został uznany przez Amerykański Instytut Filmowy za 26. największy film wszech czasów i 3. najlepszą komedię.
Spora część akcji dzieje się na pokładzie jednego B-52. W czasie kręcenia filmu samoloty te były najnowocześniejszym sprzętem, dlatego USAF odmówiły współpracy przy filmie. Ekipa filmowa odtworzyła zatem kabinę B-52 na podstawie kilku zdjęć z gazet. Zrobili to tak dobrze, że FBI zaczęło śledztwo dotyczące wycieku poufnych informacji.
Ekipa wyposażyła samolot w obrotowy radar, który pozwalał na uzyskanie obrazu dookoła samolotu. Co więcej pokazywał obiekty wielkości rakiety ziemia-powietrze oraz jej eksplozję. W latach 60. nie było urządzeń o takiej dokładności, a B-52 nigdy nie miały w pełni obrotowych radarów. Poza tym Rosjanie nie posiadali w 1963 roku rakiet o zasięgu podanym w filmie (50 mil).
Ciekawostką może być także sposób czytania liter alfabetu. W 1963 roku obowiązywało już R – Romeo, jednak w filmie czytane jest jako „Robert”, co funkcjonowało tylko w RAF w latach 1924-43, a potem zostało zastąpione przez „Roger” i w końcu w 1956 roku przez „Romeo”.
Cytaty z filmu:
President Merkin Muffley (poinformowany o rozpoczęciu ataki nuklearnego): General Turgidson, I find this very difficult to understand. I was under the impression that I was the only one in authority to order the use of nuclear weapons.
General „Buck” Turgidson: That’s right, sir, you are the only person authorized to do so. And although I, uh, hate to judge before all the facts are in, it’s beginning to look like, uh, General Ripper exceeded his authority.
Major T. J. „King” Kong (dowódca B-52) czytający zawartość zestawu do przetrwania dla załogi samolotu: Survival kit contents check. In them you’ll find: one forty-five caliber automatic; two boxes of ammunition; four days’ concentrated emergency rations; one drug issue containing antibiotics, morphine, vitamin pills, pep pills, sleeping pills, tranquilizer pills; one miniature combination Russian phrase book and Bible; one hundred dollars in rubles; one hundred dollars in gold; nine packs of chewing gum; one issue of prophylactics; three lipsticks; three pair of nylon stockings. Shoot, a fella’ could have a pretty good weekend in Vegas with all that stuff.
President Merkin Muffley: Gentlemen, you can’t fight in here! This is the War Room.
Rosjanie nie ujawnili wcześniej, że posiadają broń automatycznego odwetu. Stąd dialog:
Dr. Strangelove: Of course, the whole point of a Doomsday Machine is lost, if you *keep* it a *secret*! Why didn’t you tell the world, EH?
Ambassador de Sadesky: It was to be announced at the Party Congress on Monday. As you know, the Premier loves surprises.
I na koniec coś aktualnego również w naszych czasach:
President Merkin Muffley: I will not go down in history as the greatest mass-murderer since Adolf Hitler.
General „Buck” Turgidson: Perhaps it might be better, Mr. President, if you were more concerned with the American People than with your image in the history books.
Hot Shots
Parodia Top Gun, w której utalentowany, ale niezrównoważony pilot musi przezwyciężyć wspomnienia o ojcu-pilocie i ocalić misję wojskową sabotowaną przez producentów broni. W filmie grają m.in. Charlie Sheen - jako Topper Harley (nazwisko wzięte od nazwy motocykla z lat 60. - Harley’a Topper), Lloyd Bridges – zastąpił on w filmie George’a C. Scotta (patrz: Dr Strangelove).
Film niezbyt trzyma się faktów lotniczych. Nic dziwnego – armia nie chciała zbytnio współpracować przy parodii Top Gun. Stąd lotniskowiec został zbity z desek na niewielkiej wysepce, a zdjęcia robiono w takich ujęciach, aby sprawić wrażenie, że znajduje się na pełnym morzu. W niektórych ujęciach (wschód Słońca) zostały wykorzystane zdjęcia U.S.S. Nimitz. Samoloty używane w filmie to Follandy Fo-145 Gnat – wykorzystywane przez RAF myśliwce szkoleniowe oraz akrobatyczne. Wyszły z użycia w 1979 roku. Nigdy nie były używane przez USAF. Co więcej – nigdy nie były przystosowane do operowania z lotniskowców. W indyjskich siłach zbrojnych (gdzie Follandy były używane) otrzymały ksywę „Sabre Killer”, ponieważ wsławiły się dużą liczbą zestrzeleń słynnych F-86 Sabre amerykańskiej produkcji.
Cytaty:
Admiral Benson: Be seated! Ah... Many of you are wondering what’s wrong with my pants, well they started running short on materials right before they got to the knees so don’t give me any shit. Ah. I look out there on all you wonderful guys and I say to myself „What I wouldn’t give to be 20 years younger... and a woman”. You know, I’ve personally flown over 194 missions and I was shot down on every one. Come to think of it, I’ve never landed a plane in my life.
Lt. Commander Block: American planes will always be superior as long as there are wonderful men like you in the cockpit. And German parts.
[Wash Out can’t read the number on the runway he’s landing on]
Jim ‘Wash Out’ Pfaffenbach: I need clearance to land on runway thirty... thirty... something!
Air Controller: Thirtysomething’s been cancelled.
Jim „Wash Out” Pfaffenbach: You’ve got six bogies heading toward you!
[sneezes on the radar screen]
Jim „Wash Out” Pfaffenbach: Oh my God, a dozen more of them! And a blimp, a big, shiny blimp and it’s slowly moving south!
(zdjęcia w artykule w pliku PDF)